آسیب های ارتوپدی مچ پا و فیزیوتراپی مچ پا
مچ پا نقطه ارتباط بین پا و قسمت پایینی پا است. مچ پا یکی از اندام های مهم بدن انسان است.شما در مواردی مثل ایستادن، راه رفتن، دویدن، شنا کردن و ... از مچ پا استفاده می کنید. در آناتومی مچ پا از تعداد زیادی استخوان، مفصل و رابط و عضله درست شده است.دو استخوان بلند درشت نی و نازک نی از زانو تا مچ پا ادامه دارد و این دو استخوان با رباط و تاندن به سایر استخوان ها و مفاصل زیر مچ پا وصل می شود .مشکلات شایع مچ پا شامل آرتروز (ساییدگی غضروف مچ پا)، التهاب پلانتار فاشییتیس، شکستگی استخوان‌های مچ پا، التهاب مفاصل و رباط‌ها می‌شوند.در این مقاله با تمامی مشکلات ارتوپدی مچ پا و همچنین فیزیوتراپی مچ پا برای رفع این بیماری ها را خواهیم گفت.
آناتومی کوتاهی از مچ پا
مچ پا از قرار گرفتن 4 استخوان در کنار یکدیگر تشکیل شده است. این قسمت دارای تعداد زیادی استخوان، مفصل، رباط و عضله است. مچ پا دارای مفصل بزرگی است که از 3 استخوان درشت نی، نازک نی و تالوس تشکیل شده است.
مشکلات و بیماری های ارتوپدی
- آرتروز مفصل مچ پا(Ankle Arthritis)
- التهاب تاندون مچ پا (تاندونیت مچ پا)
- پیچ خوردگی مچ پا (Ankle Sprain)
- آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی
- کرختی مفصل مچ پا
- کوتاهی آشیل پا
- شکستگی استخوان مچ پا
- پلانتار فاشیاتیس (پلانتار فاشیاتیس)
- سندروم تونل تارسال مچ پا
آرتروز مفصل مچ پا، درمان و فیزیوتراپی
آرتروز مفصل مچ پا یا ساییدگی مچ پا یک بیماری مزمن است که با ساییدگی تدریجی غضروف مفصل مچ پا همراه است. آرتروز مچ پا ممکن است بدلیل فرسایش طبیعی و پیری مفصل که با افزایش سن اتفاق می افتد باشد و یا از عوامل دیگری مانند ضربه‌های مکرر، استفاده بیش از حد از مفصل، عوامل ژنتیکی یا بیماری‌های التهابی مفاصل باشد.
علائم ساییدگی مفصل مچ پا یا آرتروز مفصل مچ پا چیست ؟
با ساییدگی و تخریب مفصل و غضروف مچ پا، بیمار دچار درد، تورم و سفتی در مچ پا میشود. علائم آرتروز مچ پا شامل درد در ناحیه مچ پا، بخصوص پس از فعالیت های ورزشی زیاد و یا استفاده طولانی از مفصل، این ناحیه از مچ پا دچار تورم، سفتی و محدودیت دامنه حرکتی مچ پا می شود.
فیزیوتراپی برای آرتروز مفصل مچ پا
فیزیوتراپی میتواند با استفاده از مدالیته های مختلف مانند ماساژ، الکتروتراپی، استفاده از گرما و سرما و تمرینات ورزشی مناسب، به کاهش درد ناشی از آرتروز مفصل مچ پا، کمک کند. همچنین تمرینات تعادلی و تقویت عضلات استخوان پامانگیوس و رباط‌های مچ پا، پایداری مفصل را افزایش میدهد.
التهاب تاندون مچ پا یا تاندونیت مچ پا
التهاب مچ پا یا تاندونیت مچ پا وضعیتی است که تاندون‌های موجود در مچ پا دچار التهاب و یا تحلیل شده باشد. تاندون‌ها ساختارهایی هستند که عضلات را به استخوان متصل می‌کنند و در حرکت و پشتیبانی مفصل مچ پا نقش مهمی دارند.علت اصلی تاندونیت مچ پا معمولاً مصدومیت، تنش یا آسیب درونی در تاندون‌ها است. فعالیت‌های ورزشی زیاد یا فعالیت‌های روزمره اضافی می‌توانند منجر به آسیب و التهاب در تاندون‌های مچ پا شوند.
علائم و نشانه‌های تاندونیت مچ پا
- درد و تورم
- حساسیت و ضعف شدید در حرکت دادن مچ پا
- قرمزی یا تغییر رنگ در ناحیه مچ پا
- سفت شدن و خشکی مچ پا
درمان تاندونیت مچ پا
درمان مشکل تاندونیت مچ پا بیشتر شامل درمان های غیرجراحی است.کاهش وزن و یخ درمانی اولین درمان این بیماری است. در مواردی که آسیب شدیدتر باشد همراه درمانی های دیگر مثل تزریق و داور پزشک ارتوپد از گچ مچ پا و یا آتل مچ پا(قوزک بند نئوپرنی آتل دار) استفاده می کند.
فیزیوتراپی برای تاندونیت مچ پا
برای درمان تاندونیت مچ پا و عوارض آن مثل التهاب روش ها و مدالیته های مختلفی در فیزیوتراپی وجود دارد. برای مثال فیزیوتراپیست ممکن از اولتراسوند برای بهبود جریان خون، کاهش التهاب و درد، افزایش انعطاف‌پذیری بافت استفاده کند. در بخش تمرینی فیزیوتراپیست با انجام تمرینات تقویتی عضلات بالای مچ پا مثلا عضلات دوقلوی ساق پا به بهبود پایداری مچ پا و افزایش قدرت و کاهش فشار بر روی تاندون ها کمک می کند.
کوتاهی تاندون آشیل پا و فیزیوتراپی
و در صورت تشخیص به موقع میتوان به راحتی آن را درمان کرد کوتاهی تاندون آشیل ممکن است در رده های سنی مختلف حتی در نوزادی نیز پیش بیاید. وظیفه تاندون وصل کردن استخوان به عضله است و همینطور وظیفه تاندون آشیل وصل کردن استخوان پاشنه به عضله ساق پا می باشد از این رو موقعیت بسیار حساسی دارد. این تاندون دقیقا پشت مچ پا می باشد و فشار زیادی تحمل میکند و باعث آسیب پذیرتر بودن این تاندون میشود. با اینکه این تاندون جزو بزرگ ترین و قوی ترین تاندون های بدن می باشد. نام دیگر کوتاهی تاندون آشیل انقباض آشیل هست.
این انقباضات دلایل متعددی دارد:
- مادرزادی باشد و نوزاد از بدو تولد دچار گرفتگی عضلات ساق پا باشد و کوتاهی
- تاندون آشیل داشته باشد.
- پوشیدن کفش پاشنه دار که در خانم ها رایج می باشد.
- پیاده روی در وضعیت نامناسب
- ورزش های سرعتی
- فلج اطفال که ممکن استدر آن عضلات ساق پا کشیده شوند و کوتاهی آشیل اتفاق بیفتد
علایم انقباض آشیل
از علایم این بیماری میتوان به گرفتگی در مچ پا و یا سخت قرار دادن پاشنه پا به زمین اشاره کرد. فردی که دچار انقباض تاندون آشیل باشد نمی تواند به راحتی و آزادانه پاشنه پا خود را تکان دهد و دچار محدودیت در گام برداشتن میشود. گاها پیش می اید که در این ناحیه زخم ایجاد شود چرا که در این قسمت از پا با قسمتی از زمین که در آن راه میروید در تماس است. اگر فردی به طور مادرزادی دچار این بیماری باشند احتمال اینکه هر دو پای آن ها درگیر باشد زیاد است.
به طور خلاصه می توان گفت علائم اقباض آشیل پا
- درد پا
- درد در ناحیه زانو به علت فشاری که روی مچ می باشد
- بی ثباتی پا
- لرزش
- زخیم و پینه
معمولا اگر این بیماری به صورت حاد نباشد با گذشت زمان و یا انجام حرکات ورزشی قابل درمان است اما اگر تشخیص پزشک بر این باشد که بیماری شما حاد است. گاها نیاز به جراحی می باشد و یا ممکن است با استفاده از دارو و انجام جلسات فیزیوتراپی بیماری شما رفع شود.
فیزیوتراپی برای کوتاهی تاندون آشیل
شما ممکن است به 3 علت در این باره به فیزیوتراپی مراجعه کنید : برای التیام و تسکین درد هایی که با مسکن و داروهای ضد التهاب درمان نشده اند سخت قدم برداشتن که می تواند ناشی از حرکت نامناسب مفصل پا ، درگیری مفصل زانو و... که ممکن است تاندون آشیل فشار وارد کند. عدم تعادل عضلانی : عضلات ضعیف که مستقیم روی تاندون آشیل فشار وارد میکند.
تعداد جلسات فیزیوتراپی برای کوتاهی تاندون آشیل پا با توجه به درجه آسیب ممکن است بین دو هفته تا شش ماه باشد که با توجه به نظرپزشک تعیین می شود. فیزیوتراپ با توجه به تست ها و آزمایش هایی که از شما میگیرد ، میزان آسیب دیدگی تعداد جلسات درمانی شما را مشخص می کند و از تمرینات ورزشی و حرکات اصلاحی و استفاده از دستگاه های فیزیوتراپی مورد نظرروند بهبودی شما را پیش میگیرد. در کلینیک فیزیوتراپی قرار درمان این آسیب حدود 8 تا 10 جلسه انجام می شود.
مهم است به یاد داشته باشید که تشخیص و درمان بیماری‌های ارتوپدی نیاز به ارزیابی تخصصی توسط پزشک دارد. اگر علائم مشابهی را تجربه میکنید، توصیه میشود به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص صحیح و درمان مناسب را دریافت کنید.
پیچ خوردگی مچ پا و فیزیوتراپی
پیچ خوردگی میتواند به علت ضعفٍ عضلات ، آسیب دیدگی التهاب یا استفاده نادرست از پا بوجود بیاید. این مشکل می تواند در طول زمان تشدید شده و فعالیت های روزمره فرد را تحت تاثیر قرار بدهد. برای بهبود پیچ خوردگی مچ پا در حد خفیف، مراقبت های خانگی مانند استراحت کردن، استفاده از یخ، بستن باند در پشت پا و انجام تمرینات تقویتی میتواند مفید و تاثیرگذار باشد. اما در صورتی که آسیب شدید باشد و یا باعث پارگی یا التهاب رباط مچ پا شود حتما باید بیمار تحت نظر پزشک ارتوپد و یا فیزیوتراپیست درمان شود..
علائم پیچ خوردگی مچ پا
- درد : در قسمت خارجی مچ پا یکی از شایع ترین علائم پیچ خوردگی مچ پا می باشد به خصوص هنگام حرکت یا فشار به مچ پا می آید
- تورم : پیچ خوردگی مچ پا ممکن است منجر به تورم ناحیه مچ پا شود. تورم میتواند باعث ایجاد یک حس تپشی و تغییر در اندازه و شکل مچ پا شود.
- عدم توانایی در راه رفتن : در صورتیکه پیچ خوردگی آسیب زیادی داشته باشد فرد قادر به راه رفتن و خم و راست کردن مچ پای خود را نخواهد داشت.
- حساسیت: ناحیه مچ پا ممکن است بسیار حساس شود و در برخورد با فشار یا حرکتهای خاص درد و احساس تیزتری را تجربه کن
- پوست گرم و قرمز: پیچ خوردگی مچ پا میتواند منجر به افزایش جریان خون و گرم شدن پوست در ناحیه مچ پا شود. در برخی موارد، پوست همچنین ممکن است قرمز و التهابی نیز باشد.
فیزیوتراپی برای پیچ خوردگی مچ پا
فیزیوتراپیست‌ها برای درمان پیچ خوردگی مچ پا از روش‌ها و تمرینات مختلفی استفاده می‌کنند
ارزیابی : ابتدا، فیزیوتراپیست نیاز دارد تا مچ پا شما را ارزیابی کند و تشخیص دقیقی از پیچ خوردگی و علت آن بگیرد. این ویزیت شامل بررسی سابقه بیماری، ارزیابی جسمی و تست‌های تخصصی ارتوپدی می باشد.
تمرینات انعطاف‌پذیری و تقویت : فیزیوتراپیست‌ها به شما تمریناتی برای افزایش انعطاف‌پذیری و قدرت مچ پا تحمیل می‌کنند. این تمرینات شامل کشش، انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات مچ پا و پاها است که بهبود حرکت و استحکام عضلات را تقویت میکند.
تمرینات تعادل و کنترل حرکت: تعادل و کنترل حرکت نیز برای درمان پیچ خوردگی مچ پا بسیار مهم است. فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند تمریناتی مانند استفاده از تابلوی تعادل، توپ فیزیوتراپی و تمرینات تعادل مختلف را به شما آموزش دهند تا عضلات و عملکرد تعادلی مچ پا را بهبود بخشید.
ماساژ و درمان دستی: فیزیوتراپیست با استفاده از ماساژ و تکنیک‌های درمان دستی، مانند ماساژ عمقی با فشار نقطه‌ای یا ماساژ انساج نرم، به درمان پیچ خوردگی مچ پا کمک کنند
التهاب کف پا (فاشیت پلانتار)
التهاب کف پا، که به طور عمومی به عنوان "فاشیت پلانتار" شناخته میشود، یک حالت التهابی در بافت پای کف است. این شرایط ممکن است با درد، سفتی و تورم در ناحیه کف پا همراه باشد. فاسیا یک بافت ضخیم می باشد که استخوان پاشنه پا را به انگشتان وصل میکند.زمانی که این بافت متورم می شود شما احساس درد میکنید.
علائم التهاب کف پا (فاشیت پلانتار)
تحمیل ناعادلانه: استفاده بیش از حد از پا، به ویژه در فعالیت‌هایی که نیازمند قدم زدن یا ایستادن طولانی مدت هستند، میتواند باعث فشار زیاد بر روی بافت کف پا شود و به علت ایجاد التهاب در منطقه کف پا منجر شود.
تغییرات ساختاری و آناتومیکی: تغییرات ساختاری در کف پا مانند قوس‌های پای پایین، پشتیبانی ناکافی از قوس پا، ضعف عضلات قوس پا و پهلوپا میتواند عواملی باشند که باعث ایجاد فشار ناعادلانه بر روی بافت کف پا می‌شوند و منجر به التهاب شوند.
زخم و صدمه: ضربه، فشار یا زخم در منطقه کف پا میتواند منجر به التهاب شود. مثلاً در صورتی که فشار زیادی به صورت مکرر بر روی کف پا اعمال شود، مانند در ورزش‌هایی که نیازمند پاچه زدن یا لگد زدن است، فاشیت پلانتار ایجاد میشود.
کمبود استراحت و بازیابی ناکافی: عدم استراحت کافی برای بازیابی و بهبود پس از فعالیت‌های ورزشی یا فشار زیاد بر روی کف پا، میتواند باعث آسیب و التهاب در بافت کف پا شود.
عوامل مرتبط با شرایط مشترک: برخی از شرایط مشترک مانند التهاب مفاصل، آرتروز، دیابت و سیستمیک بودن برخی بیماری‌ها می‌توانند منجر به ایجاد فاشیت پلانتار شوند
فیزیوتراپی برای التهاب کف پا
فیزیوتراپی میتواند در بهبود علائم و مدیریت التهاب کف پا موثر باشد. در زیر چند نکته مهم در مورد فیزیوتراپی برای فاشیت پلانتار آورده شده است:
تمرینات کشش عضلات پایی می‌توانند در کاهش سفتی و کشش در منطقه کف پا مؤثر باشند. فیزیوتراپیست میتواند به شما تمرینات استرچینگ عضلانی متناسب با نیازهای شما را آموزش دهد.
تقویت عضلات پا، به ویژه عضلات قوس پا و ساق، میتواند به بهبود استحکام و پشتیبانی از کف پا کمک کند. تمریناتی مانند انجام تمرینات تناوبی و تمرینات با توپ فیزیوتراپی ممکن است در این زمینه مفید باشند.
درمان دستی یا تکنیک های دستی، استفاده از روش‌های درمانی دستی مانند ماساژ، فشاردرمانی و سایر تکنیک‌ها میتواند در کاهش التهاب و درد کف پا تاثیرگذار باشد. فیزیوتراپیست شما میتواند تکنیک‌های مناسب را انتخاب و به شما آموزش دهد.
استفاده از دیوایس های حرکتی: استفاده از وسایلی مانند کفش طبی یا کفی طبی و سایر کمک‌های حرکتی میتواند به شما در کاهش فشار و استرس بر روی ناحیه کف پا کمک کند. فیزیوتراپیست میتواند به شما راهنمایی کند که چگونه از این کمک‌ها به درستی استفاده کنید.
مهم است که قبل از شروع هر برنامه فیزیوتراپی، با یک فیزیوتراپیست مجرب مشورت کنید تا برنامه درمانی مناسب برای التهاب کف پا شما تهیه شود. همچنین، همراه با مشورت با پزشک خود، تشخیص دقیق و درمان مورد نیاز شما بررسی شود. این بیماری به راحتی درمان میشود و جزو بیماری های مزمن نمی باشد.
سندروم تونل تارسال مچ پا
سندرم تونل تارسال مچ پا (Tarsal Tunnel Syndrome) گفته میشود که یک حالت عصبی است که در آن عصب تارسال (Tibial nerve) در مجرای عبور خود در ناحیه مچ پا تحت فشار قرار میگیرد. این عصب در این منطقه از طریق تونلی که از لیگامانت نازکی تشکیل شده است، عبور میکند. این فشار میتواند به دلیل التهاب، تورم، فشار غیرطبیعی بر روی عصب یا وجود توده‌ها (مانند تومورها) رخ دهد.
تونل تارسال یک کانال عبوری در ناحیه مچ پا است که عصب تارسال پستریور و عروقی را در خود جای میدهد. این کانال شامل استخوان‌ها، رباط‌ها و بافت‌های دیگر است. فشار و تحریک عصب: فشار یا تحریک عصب تارسال پستریور میتواند ناشی از عواملی مانند التهاب، تورم، تغییرات آناتومیک، ضربه یا استفاده بیش از حد از مچ پا باشد. این فشار عصب را تحت تأثیر قرار داده و به علائم سندرم تونل تارسال منجر میشود
علائم و نشانه‌های سندرم تونل تارسال مچ پا
- درد و تورم: افراد مبتلا به سندرم تونل تارسال ممکن است درد و تورم در منطقه مچ پا، پا و انگشتان پا تجربه کنند. این درد ممکن است شبانه بیشتر شود و با استراحت کاهش یابد.
- خنثی شدن و سوزش: در برخی موارد، افراد ممکن است حس خنثی شدن، سوزش، مورموری یا برق‌زدگی در منطقه تحت تأثیر عصب تارسال تجربه کنند.
- احساس تحلیلی در پا: بعضی از افراد ممکن است احساس نیمه‌خفه شدن یا تحلیلی در پا و انگشتان پا خود را داشته باشند.
- ضعف عضلات پا: به دلیل فشار و آسیب به عصب تارسال، عضلات پا ممکن است ضعیف شده و قدرت و عملکرد آنها کاهش یابد.
- تغییر در حس و حرکت: افراد مبتلا به سندرم تونل تارسال ممکن است تغییر در حس و حرکت پا و انگشتان پا تجربه کنند. مانند احساس بریدگی، خزش، کندی در حرکت یا کاهش توانایی انعطاف و حرکت پا.
در صورتیکه هر یک از علائم فوق را دارید بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی، ارزیابی فیزیکی و در صورت لزوم، تست‌های تشخیصی سندرم تونل تارسال مچ پا مانند نوارعصبی یا (MRI)، میتواند تشخیص قطعی مشکل شما رو داشته باشد و برنامه درمانی مناسب را مشخص کند. این درمان شامل استراحت و کاهش فشار بر روی عصب، فیزیوتراپی، داروهای ضد التهابی و در موارد شدیدتر، جراحی ممکن است.