انواع بیماری های زانو و فیزیوتراپی زانو

زانو بزرگترین مفصل بدن شما است. زانو ها وزن بالای بدن شما را تحمل می‌کنند، دائما خم می‌شوند و فشار روی سایر استخوان‌های پا را کاهش می‌دهند. ازآنجایی‌که زانوها همیشه سخت کار می‌کنند، در طول زندگی ساییدگی و پارگی را تجربه می‌کنند. این ساییدگی می‌تواند دردناک باشد و باعث بروز طیف وسیعی از مشکلات و بیماری‌های زانو شود.خوشبختانه امروزه راهکارهای زیادی مانند دارودرمانی،تزریق، فیزیوتراپی و جراحی برای درمان مشکلات مربوط به زانو وجود دارد.

پارگی رباط صلیبی قدامی یا ACL

رباط نوار سختی است که استخوان‌ها را به هم متصل می‌کند یا اندام‌ها را در جای خود نگه می‌دارد. رباط صلیبی قدامی (ACL) در بخش جلوی زانو قرار دارد و به‌دلیل داشتن ظاهر صلیبی ‌شکل این عنوان برای آن در نظر گرفته شده است. معمولا پارگی این رباط با درد، تورم، بیرون زدگی زانو و شنیدن صدای ضربه همراه است.

پارگی رباط صلیبی قدامی یک آسیب بسیار شایع زانو در ورزشکارانی است که ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال،  والیبال انجام می‌دهند. البته افرادی‌که کارهای فیزیکی سنگین انجام می‌دهند نیز در معرض خطر هستند.

برای درمان آن روش‌های جراحی و غیرجراحی وجود دارد. اگر سطح فعالیت شما زیاد نیست، ممکن است بتوانید با روش‌هایی مانند فیزیوتراپی زانو به کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی زانو کمک کنید.

به ‌همین‌دلیل، معمولا از این روش برای کسب آمادگی، کاهش تورم و تقویت عضلات پا قبل از جراحی و هم‌چنین توانبخشی بعد از عمل استفاده می‌شود. توانبخشی پس از جراحی شامل انجام تمرینات فیزیوتراپی کششی و تقویتی است.

 

پارگی رباط صلیبی خلفی یا PCL

رباط صلیبی خلفی (PCL) یکی از چهار رباط مهم برای حفظ ثبات مفصل زانو است و دقیقا در مقابل رباط صلیبی قدامی قرار دارد. میزان شیوع پارگی رباط صلیبی خلفی خیلی بالا است و حدود 20 درصد از آسیب‌های لیگامان زانو را شامل می‌شود.

معمولا در تصادفات خودرو زمانی‌که ساق پا به شدت به داشبورد برخورد می‌کند یا در زمان ورزش کردن که به‌ طور ناگهانی زانو بیش‌از‌حد خم می‌شود، این آسیب بروز می‌کند. پارگی رباط صلیبی خلفی می‌تواند با آسیب‌های دیگر رباط زانو مانند پارگی ACL، پارگی MCL، پارگی LCL، پارگی مینیسک و آسیب غضروف همراه باشد و در نهایت باعث دررفتگی زانو شود.

در پارگی‌های درجه 1 و 2 اغلب از درمان‌های اولیه مانند قرار دادن کمپرس یخ و استراحت کردن برای کاهش درد و تورم استفاده می‌شود. پس از برطرف شدن این علائم، فیزیوتراپی زانو برای بهبود دامنه حرکت و قدرت زانو مفید است. اغلب در صورت تشخیص پارگی درجه 3 برای جراحی اقدام می‌شود.

پارگی مینیسک زانو

مینیسک زانو یک غضروف است که در داخل زانو بین استخوان ران و ساق پا (درشت‌نی) قرار دارد. اصولا به‌عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کند و از استخوان‌ها و مفصل زانو محافظت می‌کند. با افزایش سن، مینیسک زانو تحلیل رفته و ضعیف‌تر می‌شود. به‌همین‌دلیل است که آرتریت (تجزیه غضروف در مفاصل) نیز می‌تواند منجر به پارگی مینیسک شود. پارگی مینیسک زانو در افزایش خطر بروز آسیب‌های دیگر مانند پارگی ACL موثر است.

در این شرایط بهتر است از یک برنامه تمرینی فیزیوتراپی زانو برای توانبخشی بهره‌مند شوید. فیزیوتراپیست با روش های درمانی مختلف در 10 جلسه کمک می کند که حداکثر دامنه حرکتی و قدرت زانو را به دست آورید و نیازی به انجام جراحی زانو نداشته باشید. زیرا فیزیوتراپی زانو از روش‌ها و تمرینات ورزشی مختلفی برای کنترل درد و تورم و بهبود نحوه انقباض و حمایت ماهیچه‌های اطراف زانو استفاده می‌کند.

نقرس زانو

نقرس شکل دردناکی از آرتریت است که معمولا شست پا را درگیر می‌کند، اما می‌تواند در هر مفصلی از جمله یک یا هر دو زانو نیز ایجاد شود. اصولا در اثر افزایش اسید اوریک خون و تشکیل کریستال‌های تیز و آزاردهنده، در مفاصل بروز می‌کند.

در این شرایط انجام کارهای عادی مانند راه رفتن یا ایستادن برای بیمار دردناک می‌شود. اگرچه دارودرمانی، تغییر در رژیم غذایی و کاهش مصرف مواد غذایی مانند گوشت قرمز می‌تواند کمک زیادی به درمان این مشکل کند اما نمی‌توان اثرات عالی فیزیوتراپی زانو را نادیده گرفت.

یک مطالعه در سال 2002 نشان داد که استفاده از سرمادرمانی برای کاهش درد ناشی از حملات حاد نقرس ممکن است موثر باشد. در واقع فیزیوتراپیست می‌تواند با انجام تمرینات ورزشی (کششی و قدرتی)، سرمادرمانی،  گرمادرمانی و پارافین‌تراپی به حفظ دامنه حرکتی، قدرت و عملکرد زانو کمک کند.

دررفتگی کشکک زانو

کاسه زانو (کشکک زانو) استخوان کوچکی است که در جلوی زانو قرار دارد و هنگامی‌که پای خود را خم یا صاف می‌کنید، روی یک شیار در مفصل می‌لغزد. در زمان دررفتگی، کاسه زانو از این شیار خارج می‌شود و بافت‌های نگهدارنده آن می‌توانند کشیده یا پاره شوند.

دررفتگی کشکک زانو یک آسیب شایع است که به طور معمول حدود 6 هفته طول می‌کشد تا بهبود یابد. اغلب در اثر ضربه یا تغییر جهت ناگهانی در هنگام کاشت پا روی زمین مثلا برای ورزش یا رقص، ایجاد می‌شود.

علاوه‌بر مصرف دارو و بستن آتل، فیزیوتراپیست به شما تمریناتی را آموزش می‌دهد که باید در منزل انجام دهید تا ماهیچه‌هایی که کاسه زانو را تثبیت می‌کنند و حرکت آن را بهبود می‌بخشند، تقویت کنید. اثرات مفید فیزیوتراپی زانو برای کاهش درد و تورم ثابت شده است.

آب آوردن زانو

منظور از آب آوردن زانو، تجمع مایع و التهاب در اطراف مفصل زانو است. در این شرایط، زانوی شما ممکن است بزرگتر از حد معمول به نظر برسد و برای زانو زدن، بالا و پایین رفتن از پله‌ها و راه رفتن دچار مشکل شوید. از علل موثر در بروز این مشکل می‌توان به نقرس زانو و بروز عفونت، تومور و کیست در مفصل زانو اشاره کرد.

اگر مصرف داروهای ضدالتهاب و انجام تمرینات ورزشی تحت نظر فیزیوتراپیست موثر نباشند، پزشک برای تخلیه آب زانو اقدام می‌کند. فیزیوتراپی زانو در این شرایط معمولا شامل سرمادرمانی و انجام تمرینات قدرتی و تعادلی است که به کاهش تورم و بهبود ثبات زانو و کاهش احتمال بروز آسیب‌های بیشتر کمک می‌کنند.

خشکی مفصل زانو

با افزایش سن، غضروف (ماده اسفنجی که از انتهای استخوان‌های شما محافظت می‌کند) شروع به خشک شدن و سفت شدن می‌کند، چراکه بدن مایع سینوویال کمتری تولید می‌کند. به‌همین‌دلیل مفاصل شما به‌خصوص مفصل زانو ممکن است مانند گذشته آزادانه حرکت نکنند. از دیگر دلایل موثر در سفتی و خشکی مفصل زانو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ابتلا به انواع آرتروز مانند آرتروز رماتیسمی، آرتروز پسورياتيك و آرتروز بعد از ضربه
• ابتلا به نقرس زانو
• پارگی مینیسک زانو
• شکستگی کشکک زانو
• پارگی رباط صلیبی قدامی

علاوه‌بر دارودرمانی، فیزیوتراپی زانو با گرمادرمانی، سرمادرمانی و انجام حرکات ورزشی خاص نیز می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند. زیرا هرچه بیشتر مفاصل خود را حرکت دهید، احتمال سفت شدن و خشکی آن‌ها کمتر می‌شود.

نرمی غضروف کشکک زانو

این مشکل در اثر نرم شدن و تجزیه بافت غضروف در قسمت زیرین کاسه زانو (کشکک) رخ می‌دهد. در این شرایط در اثر ساییدگی، بیمار هنگام خم شدن زانو احساس درد می‌کند. اگرچه رایج‌ترین راه برای درمان آن استراحت دادن زانو است، اما انجام تمرینات فیزیوتراپی زانو برای کشش و تقویت عضلات چهارسر ران و همسترینگ نیز بسیار موثر است. در این آسیب احتمالا فیزیوتراپیست، بیمار را از انجام برخی فعالیت ها و ورزش هایی که به زانو فشار بیاورد را منع خواهد کرد و همچنین برای جلوگیری از فشار به زانو، فیزیوتراپیست استفاده از زانوبند را توصیه خواهد کرد.

پیش خوردگی زانو‌

رباط‌های زانو نوارهایی سخت و الاستیک از جنس بافت همبند هستند که استخوان ران را به استخوان‌های ساق پا متصل و از مفصل زانو حمایت می‌کنند. در صورت پارگی یا کشیدگی بیش‌ازحد این رباط‌ها، پیچ‌خوردگی زانو اتفاق می‌افتد. در این شرایط علاوه‌بر درد و تورم زانو، بیمار به‌سختی زانوی خود را حرکت می‌دهد و راه می‌رود.

پیچ خوردگی زانو معمولا زمانی رخ می‌دهد که زانو دچار انقباض عضلانی سخت مثلا در اثر تغییر مسیر ناگهانی هنگام دویدن یا ورزش کردن شود. پس از درمان اولیه پزشکی، ممکن است از فیزیوتراپی تخصصی زانو بهره‌مند شوید که می‌تواند به افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری در زانوی آسیب‌دیده کمک کند. کشش زانو، ران و ساق پا می‌تواند به‌تدریج دامنه حرکتی شما را به سطح قبل از آسیب بازگرداند.

روماتیسم مفصلی زانو

در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به پوشش سلولی سینوویال مفصل زانو حمله می‌کند و به آن آسیب می‌رساند. در نتیجه، زمینه افزایش سلول‌های سینوویال و التهاب مفصل زانو فراهم می‌شود. با گذشت زمان، التهاب می‌تواند به غضروف و رباط‌های مفصل زانو آسیب برساند و باعث آشکار شدن استخوان‌ها شود. استخوان برخلاف غضروف دارای گیرنده‌های درد است. به‌همین‌دلیل، هر حرکت کوچک زمینه درد زانو را فراهم می‌کند.

علاوه‌‎بر دارودرمانی در جهت کاهش التهاب و ترمیم مفصل زانو، فیزیوتراپی زانو با ورزش‌درمانی و منوال تراپی نیز می‌تواند به کاهش سفتی مفصل، افزایش قدرت عضلات و بهبود ثبات و هماهنگی مفصل زانو کمک کند.

التهاب بورسیت زانو

بورس‌ها کیسه‌های کوچک پر از مایعی هستند که در اطراف مفصل زانو قرار دارد، آن‌ها از ساییده شدن بافت‌های مختلف زانو روی یکدیگر جلوگیری می‌کنند که می‌تواند باعث بی‌حرکتی و بروز درد طاقت‌ فرسا شود. هنگامی‎که بورس‌ها ملتهب می‌شوند، بورسیت زانو رخ می‌دهد.

آسیب‌های ورزشی، زانو زدن طولانی‌مدت (باغبان ها،لوله کش ها و...) ، چاقی و استئوآرتریت در بروز آن موثر هستند و باعث حساسیت و تورم در زانو می‌شوند. مشخص شده است که فیزیوتراپی زانو در کاهش این علائم و هرگونه ضعف مرتبط در  زانو بسیار موثر است.

فیزیوتراپی بورسیت زانو برای کاهش التهاب است که از روش های ضد التهابی استفاده می شود ،در برنامه درمانی بوریست زانو از مدالیته های لیزر پرتوان و کم توان، تنس، سرمادرمانی، منوال تراپی و کشش عضلات اطراف زانو استفاده می شود. در تمرین درمانی هم، فیزیوتراپیست برای تقویت عضلات چهارسرران و عضلات اطراف زانو برنامه تمرینی می دهد. در بعضی شرایط فیزیوتراپیست ممکن است برای استراحت عضلات اطراف بورس ملتهب شده از تیپینگ استفاده کند.

 

 

همارتروز زانو (خونریزی داخل مفصل زانو)

همارتروز زانو به معنای خونریزی در مفصل زانو است. اگرچه این مشکل می‌تواند پس از آسیب رخ دهد، اما اغلب یک عارضه ناشی از اختلالات انعقادی مانند هموفیلی است. خونریزی در فضای مفصل و فشار ناشی از آن می‌تواند منجر به درد شدید، تورم و تغییر شکل شود.

هنگامی‌که خونریزی در مفصل رخ می‌دهد، غضروف اطراف استخوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. غضروف آسیب‌دیده دیگر نمی‌تواند از استخوان‌ها در برابر اصطکاک محافظت کند و آن‌ها روی هم ساییده می‌شوند. وضعیت بسیار دردناکی است و باعث محدودیت حرکت فرد می‌شود.

اغلب برای درمان همارتروز زانو از دارودرمانی و فیزیوتراپی زانو استفاده می‌شود. اگر موثر نباشند، لازم است جراحی انجام شود. از اثرات مفید فیزیوتراپی زانو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش التهاب و درد
• افزایش دامنه حرکتی و تقویت عضلات اطراف مفصل برای بهبود عملکرد زانو
• تغییر نحوه انجام حرکات روتین برای پیشگیری از بروز درد

سخن آخر

بنابراین، فیزیوتراپی زانو یک راهکار غیرتهاجمی است که می‌تواند به بهبود یا مدیریت بسیاری از مشکلات زانو کمک کند. مشورت با یک پزشک متخصص ارتوپد یا فیزیوتراپیست می‌تواند اطلاعات بیشتری در این زمینه در اختیار شما بگذارد.

منابع :

https://www.verywellhealth.com/posterior-cruciate-ligament-pcl-tear-treatment-2548651

https://www.verywellhealth.com/pt-exercises-for-knee-meniscus-tear-4125900

https://www.nhs.uk/conditions/dislocated-kneecap/